Panele fotowoltaiczne – utylizacja jest konieczna?

Podstawową jednostką w każdym systemie fotowoltaicznym jest pojedynczy panel. Konstrukcje stworzone z jego wykorzystaniem mogą zajmować powierzchnię dachową czy też specjalne konstrukcje umieszczone na odpowiedniej połaci ziemi. To właśnie moduły bezpośrednio odpowiadają za produkcję energii elektrycznej, więc od ich wydajności zależeć będzie jaka ilość prądu zostanie dostarczona do gospodarstwa domowego, przedsiębiorstwa czy farm. Są to jednakowoż komponenty o ograniczonej żywotności. Z generacji na generację jest ona coraz dłuższa – zakłada się, że obecnie produkowane panele z najwyższych półek mogą pracować zachowując należycie wysoki poziom sprawności nawet przez 25-30 lat. 

Z uwagi na fakt, że moduły fotowoltaiczne zbudowane są z wielu elementów oraz mnogości użytych materiałów, takich jak krzem, wszelkiego rodzaju metale czy tworzywa sztuczne, kwalifikowane są do tzw. elektrośmieci. 

Jak utylizować panele fotowoltaiczne?

Utylizacja paneli fotowoltaicznych może stanowić wyzwanie. Dzisiejsze technologie pozwalają jednak  na recykling większości komponentów, z których składają się moduły PV. Najpierw element rozbierany jest na czynniki pierwsze. Zdejmowana jest rama, demontowana jest skrzynka połączeniowa, kable, a także inne elementy dające się łatwo odseparować. Kolejnym krokiem jest cięcie i zgniatanie samych paneli, a poszczególne części wysyłane są do wyspecjalizowanych działów odpowiedzialnych za ich ponowne wykorzystanie. 

Fragmenty zrobione ze szkła oraz aluminium stanowią najmniejsze wyzwanie. Aż do 90% (lub nawet więcej!) surowca daje się odzyskać na drodze standardowej procedury przetapiania. Wafle krzemowe można zaś wykorzystać ponownie. Wcześniej należy poddać je procesowi selekcji - zostaną podzielone na uszkodzone oraz w dostatecznie dobrym stanie technicznym. Te pierwsze także zostają przetopione i mogą być wykorzystywane w nowych modułach fotowoltaicznych. Drugie można w prosty sposób przeznaczyć do ponownego wykorzystania. Wystarczy wyprawić je odpowiednim kwasem, a następnie poddać procesowi wzbogacania. Pozostałe komponenty zostają wystawione na działanie bardzo wysokiej, dochodzącej do 500 stopni Celsjusza, temperatury, co pozwala na ich niemal stuprocentową neutralizację. 

Na drodze wyżej wspomnianych procesów technologicznych nie dochodzi do wytworzenia toksycznych odpadów czy konieczności składowania nierecyklingowalnych pozostałości, zatem bez obaw. Elektroodpady jako pozostałość po instalacjach fotowoltaicznych nie będą wysypywały się z każdego miejskiego kontenera na odpady!

Kalkulator fotowoltaiki

Utylizacja fotowoltaiki – kto jest za nią odpowiedzialny?

Z uwagi chociażby na swoje wymiary, moduły fotowoltaiczne są odpadami, których nie można wywieźć na zwykły śmietnik. Są to nie dość, że tzw. elektrośmieci, to jeszcze odpady dużych gabarytów, które podlegają selektywnej zbiórce, a ich recyklingiem zajmują się specjalne zakłady, do których muszą zostać dostarczone. Nie istnieją natomiast niestety żadne konkretne przepisy, które jasno określałyby, że odpowiedzialność leży po stronie producenta lub konsumenta. Istnieje natomiast rekomendacja Unii Europejskiej sugerująca, że obowiązek ten powinien obciążać producenta. 

Najlepsi producenci paneli fotowoltaicznych oferują bezpłatny odbiór i utylizację paneli fotowoltaicznych, gdy te stracą swoją żywotność. Warto zwracać uwagę na tego typu oferty, gdyż w przeciwnym wypadku koszt utylizacji fotowoltaiki ostatecznie spada na właściciela. Szczęśliwym trafem tego typu opłaty nie są kolosalnie wysokie. 

Koszt utylizacji paneli fotowoltaicznych 

Cena przy utylizacji fotowoltaiki obliczana jest podobnie jak innych elektroodpadów, tj. na podstawie masy oddawanych elementów. Średni koszt utylizacji paneli słonecznych oscylują wokół 1,5 zł/kg, jeżeli śmieci zostaną dowiezione do punktu zbiórki przez klienta. Istnieje również możliwość odbioru paneli prosto z posesji, jednakowoż wtedy cena wzrasta o opłatę za dojazd. Standardowo wynosi ona 2,5 zł/km. 

Dobrze, ale ile to faktycznie wynosi? Dla instalacji o mocy 4 kW będzie to około 300-400 złotych; 7 kW – około 500-600 złotych; 10 kW – 800-850 złotych. Wszystkie stawki są oczywiście szacunkowe, gdyż zależą one od tego jakie panele zostały użyte i ile trzeba było ich wykorzystać. Instalacja o takiej samej mocy zbudowana z monokrystalicznych będzie ważyła mniej niż instalacja z paneli polikrystalicznych, gdyż produkują one więcej prądu, więc będzie potrzeba mniej elementów, by uzyskać oczekiwaną moc. Co się z tym wiąże – utylizacja jej będzie tańsza. 

Fotowoltaika utylizacja – jakie dokumenty są potrzebne?

Przedsiębiorstwa, które podejmują się utylizacji paneli fotowoltaicznych, muszą koniecznie wydawać zaświadczenia, które będą potwierdzały realizację tego typu usługi, w których zawarta będzie informacja, w jaki sposób została przeprowadzona procedura utylizacji. Musi się tam także znaleźć informacja o podziale odpadów przedstawiona w sposób zgodny z Ustawą z dnia 14 grudnia 2021r. o odpadach. 

Kiedy zachodzi sytuacja, że panele do recyklingu oddawane są przez firmę (to znaczy na przykład przez ich producenta), należy także zadbać o wpis do BDO, czyli bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami. Jeśli robi to bezpośrednio właściciel – nie ma potrzeby posiadania tego typu dokumentu.